550 milyar dolar büyüklüğündeki global çip kesimi giderek daha politize hale geliyor ve ABD nin Kıbrıs Escort yeni Çip ve Bilim Yasası ile daldaki siyasi rekabet biraz daha kızıştı Huawei ye çip satışlarını daha evvel aslında kısıtlandırmış olan ve savaş periyodunda Rus şirketlere yönelik de emsal kısıtlamalar Lefkoşa Escort açıklayan ABD yeni yasa ile ortalarında Çin in en büyük çip üreticilerinden Yangtze Memory Technologies i YMTC ve 30 Çinli şirketi daha kara listeye ekledi
Dünya’dan Hilal Sarı’nın haberine nazaran Girne Escort ABD Lideri Joe Biden ın cuma günü imzaladığı ABD de yerli yarı iletken üretiminin artırılmasını hedefleyen ve bölüme 52 7 milyar dolarlık devlet dayanağı öngören Çip ve Bilim Yasası için Magosa Escort Çip sanayisinin geleceği Amerika’da üretilecek sözlerini kullandı ve maddeyi her kuşakta bir kere gelen yatırım fırsatı olarak nitelendirdi
Çip fabrikalarına 4 yıllığına yüzde 25 lik vergi indirimi de öngören yasanın çip savaşları kısmı ise bilhassa Çin i gaye alan ihracat denetimleri Yasa Çin in ABD ekipmanı kullanılmış ve dünyanın farklı bir yerinde yapılmış çip çeşitlerine erişimini de engelleniyor
Ticaret bakanlığından yapılan açıklamada askeri kullanımları da olan bu hassas teknolojilerin Çin tarafından satın alınmasının önüne geçilmesinin hedeflendiği aktarıldı Yasa Çin in çip üreticilerine çip üretim ekipmanları satışını da kısıtlıyor ve başta Nvidia ve Advanced Micro Devices üzere ABD li şirketlerin harika bilgisayar sistemlerinin satışını da yasaklıyor
Tayvan çip savaşında ABD saflarında
ABD ve Çin ortasında jeopolitik bir tansiyonun de merkezinde olan Tayvan gelişmiş çiplerin Çin e ihracatı konusunda ABD nin yeni yaptırım kurallarını izleyeceğinin sinyalini verdi Tayland daki hükümetten cumartesi günü yapılan açıklamada Tayvanlı çip şirketlerinin kanunlara ahenk konusuna büyük kıymet verdiği belirtildi Dünyanın en büyük çip üreticisi ve Apple tedarikçilerinden TSMC çip savaşlarının tam ortasında yer alan şirketlerden Tayvan İktisat Bakanlığı ise Tayvan ın çip dalı uzun müddettir global müşterilere hizmet etti ve kanunlara ahenk konusuna büyük ehemmiyet veriyor açıklamasıyla şirketlerinin Batı nın yaptırımları uyarınca hareket edeceğinin sinyalini vermiş oldu
Sektör 1 35 trilyon dolara koşuyor
ABD Çip Dalı Birliği datalarına nazaran global çip üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 75 i Çin Tayvan Güney Kore ve Japonya da ABD ise global üretimin yalnızca yüzde 13 üne mesken sahipliği yapıyor Çip danışmanlık şirketi International Business Strategies varsayımlarına nazaran yeni yatırımlarla global çip dalının büyüklüğü 2030 itibariyle 1 35 trilyon doları bulacak
IBS öngörülerine nazaran kimi çip çeşitlerinde gelecek iki yıl içinde arz fazlası olabilir lakin 2025 ve 2026 da tekrar çip darboğazları görülmesi bekleniyor
Gartner datalarına nazaran 2021 de 153 milyar dolar sermaye harcaması gerçekleşti ABD Intel Ohio da 20 milyar dolara yeni çip fabrikası kurmayı planlıyor Tayvanlı TSMC ABD de bir fabrika inşa ediyor Güney Koreli Samsung da Teksas ta açacağı 11 yeni çip üretim tesisine 20 yılda 200 milyar dolar yatırım taahhütü açıkladı ÇİN 2030 a kadar çip dalına 150 milyar dolar yatırım yapacak Çip şirketlerine nakit dayanaklar öncelikli krediler ve vergi indirimleri sağlıyor TAYVAN Çip üreticileri 120 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlıyor
TSMC Tainan endüstriyel parkında dört yeni çip tesisi inşa etti ve her biri 10 milyar dolarlık 4 farklı 3 nanometre çip üretim tesisinin inşası devam ediyor GÜNEY KORE Gelecek 5 yıl içinde yaklaşık 260 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor AB Kamu ve özel çip yatırımlarına yaklaşık 40 milyar dolar yatırmayı planlıyor ABD li Intel İtalya da 5 milyar dolarlık bir çip fabrikası kurmak için anlaştı JAPONYA Yerli çip üretimini iki katına çıkarmak için 2030 a kadar yaklaşık 6 milyar dolar harcayacak SİNGAPUR Finans merkezi Singapur a bile Tayvan merkezli United Microelectronics ten 5 milyar dolar çip fabrikası yatırımı geldi
Yasa ABD ye uzun vadede ziyan verecek
Çin Dışişleri uzun müddettir devam eden bu tek taraflı adımları ABD nin teknolojideki hegemonyasını sürdürmek için attığı adımlar olarak görüyor fakat yasanın ABD ye yarar sağlamaktan çok ziyan verebileceğini düşünen uzmanların sayısı giderek artıyor Fortune da yer alan Illinois Üniversitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Profesörü Rakesh Kumar imzalı makalede Çin üzere ülkelere uygulanan çip yasakları ABD ye yardımcı olmaktan çok ziyan verecek İşe yaramayacak bile değerlendirmesi yapılıyor 29 Eylül tarihli makalede teoride ABD nin Hollanda merkezli ASML üzere EUV aşırı ultraviyole litografi ekipmanlarının da kısıtlanmasını sağlayabileceği fakat bu teknolojilerin daha yüksek fiyatlı da olsa DUV derin ultraviyole litografi üzere alternatifleri olduğu belirtiliyor
Yasa öncesi ABD li yetkililer yaptıkları açıklamada tek taraflı ihracat denetimlerinin öbür müttefik ülkeler ABD ye katılmadığı takdirde vakitle aktifliğini yitireceği belirtmişlerdi Ayrıyeten Kumar ın verdiği bilgilere nazaran ABD şu anda ASML nin Çin e DUV ekipmanlarını bile satmasını engellemeye çalışıyor Öte yandan Tayvan ın çip mühendislerinin yüzde 10 unun Çin e geçtiği ve ülkenin gelişmiş çip üretimi tecrübesi olan yabancı mühendis ve yönetici avında olduğuna da dikkat çekiliyor
Nükleer ve uzay teknolojilerinde yapay zekada kuantum bilişimde ve gelişmiş silah teknolojilerinde olduğu üzere ihracat denetimlerinin Çin i çip alanında da uzun vadede bağımsızlaştıracağı öngörülüyor İhracat denetimlerinin Çin i kendi gelişmiş çiplerini üretme gayesinden saptırmayacağını yalnızca bu süreci biraz daha yavaşlatabileceği belirtiliyor
En süratli büyüyen 20 çipçinin 19 u Çin de
ABD nin direkt Çin i amaç alan ihracat kısıtlamalarına karşın Bloomberg in derlediği datalara nazaran çip bölümü en süratli büyüyen ülke Çin Haziran itibariyle son dört çeyrekte dünyanın en süratli büyüyen 20 çip kesimi şirketinin 19 u Çin de 2021 in tıpkı periyodunda bu sayının yalnızca 8 olduğu aktarılıyor Huawei Technologies e getirilen yaptırımlar Çin in çip bölümünü stratejik dallar ortasına almasıyla sonuçlanmıştı ve giderek politize olan dalda ABD nin yaptırımları Çin in çipte dışa bağımlılığını sonlandırma adımlarını daha da hızlandırıyor Çin Çip Bölümü Birliği datalarına nazaran ülkenin yabancı çip üretim ekipmanı tedarikçilerinden siparişleri 2021 yılında yüzde 58 arttı ve yerli çip fabrikaları kapasitelerini artırıyor
Bu durum Çin merkezli çip üreticilerinin ve tasarımcılarının toplam satışlarını da yüzde 18 artırarak rekor 150 milyar dolara ulaştı Çin in en büyük çip üreticileri SMIC ve Hua Hong Semiconductor en katı karantinalarda bile ta kapasite çalışmaya devam etti SMIC in 2ç çeyrek satışları yüzde 67 yükselerek Tayvanlı TSMC ve GlobalFoundries üzere rakiplerindeki büyümeyi solladı
Video çipleri üreten Shanghai Fullhan Microelectronics in gelirleri izleme ekipmanlarına talepteki artışa bağlı olarak yüzde 37 arttı Çip tasarım araçları geliştiren Primarius Technologies Co nun da son 4 çeyrekte satışlarını ortalama iki katına çıkardığı ve geliştirdiği yazılımın 3 nanometre çiplerin üretiminde kullanılabildiği aktarılıyor Çin in yerli çip üreticilerindeki yükselişin en değerli alıcıların da ilgisini çektiği konuşuluyor Apple ın Yangtze Memory Technologies in iPhone ları için değerlendirdiği tedarikçilerden biri olduğu da aktarılıyor
