Dünya Kan Bağışı Günü, global çapta inançlı kan ve kan eserlerine gereksinime karşı farkındalığı artırmak, fiyatsız kan bağışının ülkelerin sıhhat sistemlerine katkısını vurgulamak ve istekli kan bağışını teşvik etmek gayesiyle 14 Haziran’da icra ediliyor.
2022’de Dünya Kan Bağışı Günü sloganı “Kan bağışı bir dayanışma hareketidir. Gayrete katılın ve hayat kurtarın” halinde belirlendi.
Dünya Kan Bağışı Günü, kâfi kan stoklarının depolanarak acil durumlarda kullanılmasını sağlamak için halka davet yapılmasına ve kampanyalar yürütülmesine imkan tanıyor.
Kan ve kan eserleri, hamilelik ve doğumla alakalı kanamalarda, sıtma ve yetersiz beslenme nedeniyle gelişen kansızlık durumunda, kan ve kemik iliği bozukluklarıyla kalıtsal hemoglobin bozukluklarında, travma, acil durum, afet ve kaza durumlarının yanı sıra cerrahi operasyonlar üzere çok çeşitli durumlarda kullanılıyor.
Acil durumlar başta olmak üzere kan muhtaçlığının oluştuğu durumlardaki gereksinimlerin temini için ülkeler, sistemli kan bağışına gereksinim duyuyor.
Kan bağışı, toplumda dayanışma ruhunun canlı tutulmasının yanı sıra bağışçının da sıhhatini olumlu etkiliyor.
GELİR DÜZEYİ YÜKSEK ÜLKELERDE KAN BAĞIŞLARI ÜST SEVİYELERDE
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine nazaran, dünya genelindeki yıllık yaklaşık 118,5 milyon ünite kan bağışının yüzde 40’ı dünya nüfusunun yüzde 16’sına konut sahipliği yapan gelir düzeyi yüksek ülkelerden sağlanıyor. Bu ülkelerde kan bağışı oranı yüzde 3,1 olarak öne çıkarken, orta gelirli ülkelerde bu oran 1,6’ya, düşük gelirli ülkelerde yüzde 0,5’e kadar geriliyor.
Dünya genelindeki kan bağışı oranının yüzde 1’in altına düştüğü 60 ülkeden 34’üne Afrika kıtası konut sahipliği yaparken, bunlardan 9’u Batı Pasifik’te, 5’i Güneydoğu Asya Bölgesi’nde, 4’ü Amerika kıtasında, 4’ü Akdeniz civarında, 4’ü Avrupa’da bulunuyor.
Düşük gelirli ülkelerde kan naklinin yaklaşık yüzde 54’ü 5 yaşın altındaki çocuklara yapılırken, yüksek gelirli ülkelerde en fazla kan nakli yapılan hasta kümesi yaklaşık yüzde 76 ile 60 yaş üstü oluyor.
2008-2018 DEVRİNDE KAN BAĞIŞINDA KAYDA KIYMET ARTIŞ
Dünya Kan Bağışı Günü ve dönemsel kan bağışı teşvikleri üzere mahallî ve global çaptaki teşebbüsler sonucu kan bağışı şuuru yükselirken, kan bağış oranlarında kayda bedel bir artış görüldü.
DSÖ, 2008-2018 devrinde global çaptaki kan bağışlarında ortalama 10,7 milyon ünite artış kaydedildiğini açıkladı. Kelam konusu periyotta, en fazla artış yüzde 127 ile Güneydoğu Asya’da görülürken, burayı yüzde 81’lik artışla Amerika kıtası ve birebir oranda artışla Afrika kıtası takip etti.
Toplamda 79 ülke kan kaynaklarının yüzde 90’ından fazlasını bağışçılardan temin ederken 54 ülke, kan kaynaklarının yüzde 50’sinden fazlasını aile üyeleri, yedek ya da fiyatlı olarak elde ediyor.
Dünya genelinde kan bağışlarının yaklaşık yüzde 33’ü bayanlar, yüzde 67’si erkekler tarafından yapılıyor.
DSÖ, kan toplama, test etme, sürece, depolama ve dağıtımla ilgili tüm faaliyetlerin aktif ve entegre kan tedarik ağları aracılığıyla ulusal seviyede koordine edilmesini tavsiye ediyor.
Ulusal kan toplayıcı kurum ya da kuruluşlarınca kan ve kan eserlerinin kalite ve güvenliğinde tutarlılığı sağlamak için yasal çerçevede ve somut bir ulusal kan siyaseti uyarınca sevk ve yönetiminin yapılması gerektiği tabir ediliyor.
KIZILAY, KAN BAĞIŞINDA SALGIN ÖNCESİ ORANLARI YAKALADI
Kızılay, Türkiye’de kan bağışının 2022’nin birinci çeyreğinde Covid-19 salgını öncesi periyotları yakaladığını açıkladı.
Salgının tesirine karşın Türkiye’de sayılar, 2020’de 2 milyon 429 bin 302 ünite, 2021’de 2 milyon 751 bin 692 ünite olarak gerçekleşmişti.
Türkiye’nin yıllık yaklaşık 3 milyon ünite kan bağışına muhtaçlığı olduğu kaydediliyor.
Uzmanlar, 18-65 yaş aralığında 50 kilogramın üzerindeki her sağlıklı bireyin kan bağışçısı olabileceğine işaret ediyor.
