İnşaat materyali dalının çatı kuruluşu İnşaat Gereci Endüstriciler Derneği’nin (Türkiye İMSAD) eylül ayı raporuna nazaran, yılın ikinci çeyreğinde inşaat gereci üretimi yüzde 2.1 oranında arttı fakat inşaat bölümü 2018 yılından bu yana yüzde 20 küçüldü. Raporda, geleceğe yönelik olarak da “2022 yılı birinci yarısında alınan yapı ruhsatlarındaki yüzde 20 gerileme 2023 yılında zayıf bir özel bölüm inşaat harcamasını işaret ediyor” değerlendirmesi yer aldı.
‘Müteahhitlerin toplumsal konutları kendi finansmanlarıyla yapması zor’
Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yaptırılacak olan 500 bin konut, 50 bin işyeri ve arsayı kapsayan Toplumsal Konut Projesi için “Kamunun proje için birinci kademede 16 milyar TL ayırdığı göz önünde bulundurulduğunda müteahhitlerin kendi finansman imkanları ile bu büyüklükteki inşaatı tamamlaması güç görünürken projenin epey yavaş ilerleyeceği kestirim ediliyor” değerlendirmesine de yer verilen rapordaki başka tespitler şöyle:
2022 yılı birinci çeyreğinde yüzde 4,4 artış gösteren inşaat materyalleri sanayi üretimi, ikinci çeyreğin birinci ayı olan nisanda yüzde 2,8, mayısta yüzde 3,5 büyüdü. Haziran ayında ise inşaat gereçleri sanayi üretiminde değişiklik yaşanmadı. Böylelikle ikinci çeyrekte üretim artışı yüzde 2,1 oldu.
Mutlak büyüklüğü 2018 yılından bu yana daralan inşaat dalı, çeyrek periyotlardaki mevsimsel artışlar dışarıda bırakıldığında genel olarak küçüldü. Bu küçülme, doğal olarak yurtiçindeki inşaat gereçleri pazarının da daralması manasına geliyor. İnşaat dalı 2019 yılındaki ekonomik dengeleme sürecinde ve 2020 yılı birinci yarısında pandemi tesirleri ile daraldı. 2017 yılından bu yana geri kalan devirlerde ise 2020 yılı ikinci yarısı ve 2021 yılında faaliyetlerde artışlar yaşandı. Lakin bu artışlar büyüme bilgilerine yansımadı. 2018 yılının birinci yarısı ile 2022 yılı birinci yarısı TÜİK zincirleme endeks dataları karşılaştırıldığında, inşaat dalının yüzde 20 küçüldüğü görülüyor.
2023 yılında kamunun inşaat kesimine dayanak sağlayabileceği en kıymetli proje olan 500 bin konut, 50 bin işyeri ve arsayı kapsayan Toplumsal Konut Projesi, 2028 yılı sonunda tamamlanacağından kesime tesirleri yıllara yayılarak hissedilecek. Bu süreçte TOKİ tarafından yaptırılacak olan bu konut ve işyerleri için finansman çok kıymetli olacak. Kamunun proje için birinci kademede 16 milyar TL ayırdığı göz önünde bulundurulduğunda müteahhitlerin kendi finansman imkanlarıyla bu büyüklükteki inşaatı tamamlaması güç görünürken, projenin hayli yavaş ilerleyeceği varsayım ediliyor. Bu nedenlerle projenin 2023 yılında inşaat gereçleri sanayine takviyesinin hudutlu kalması bekleniyor.
