Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği TÜSİAD Lideri Orhan Turan enflasyonun 3’te 1’inin küresel kaynaklı Escort Örnek olduğunu vurgulayarak Ana kısmı ise içeride ürettiğimiz enflasyon dedi Üretici fiyatlarındaki artışın durmadan enflasyonun durmayacağını belirten Turan enflasyonu oluşturan tüm dinamiklerin devam ettiğini ve enflasyonun bir mühlet daha devam edeceğini Örnek Escort Bayan tabir etti
Turan düşük faiz siyasetinin iktisatta başta enflasyon olmak üzere pek çok parametreyi olumsuz etkilediğini de ekledi
Turan ayrıyeten Merkez Bankası’nın uyguladığı faiz indirimlerinin faal olabilmesi için enflasyonun öngörülebilir Örnek Escort olması gerektiğini belirtti Turan Uzun vadeli yani yatırım kredi faizlerinde enflasyon yükselmeye başladığından bu yana hiçbir halde düşüş olmadı dedi
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’a konuşan Orhan Turan şunları söyledi
Son periyotlarda Seyahat davasındaki cezalar konser ve şenlik iptalleri üzere gelişmeleri yaşıyoruz Önemli bir kutuplaşma da var Türkiye seçimlere giderken nelere dikkat edilmeli
Seçimlerin olağan vaktine şimdi vakit olsa da herkesin aklında seçim olgusu olduğunu görüyoruz Bu devirde demokrasi hukuk ve özgürlük alanlarına her zamankinden fazla itina göstermeliyiz Seçimler siyasi partiler için kısa vadede kazanılması gereken bir yarıştır Görüş ayrılıklarının ve siyasi rekabetin uzun vadeli aksamalara yol açmaması değerlidir Seçimlerden sonra da toplumu ortak kıymetler ve ortak gereksinimler bir ortada tutacak Türkiye bu kritik periyotta bir kere daha ömür üslubu ve kültürel farklılık tartışmalarının kısırdöngüsüne düşmemeli Kutuplaşmanın mahallî ve global seviyede arttığı şu devirde hiç aklımızdan çıkarmamamız gereken şey hepimizin etrafında bir ortaya gelmesi gereken özgürlükler ve demokratik bedellerden uzaklaşmamaktır ortak geleceğimiz için hareket edebileceğimiz alanlara sahip çıkmaktır Uzun vadeli perspektif lakin bu alanlara ağırlaşarak oluşabilir sorumlu vatandaşlık da bunu gerektirir
ENFLASYON YÜKSELECEK
Resmi enflasyon yüzde 70 e dayandı enflasyon nereye varacak
Halihazırda eylülden bu yana uygulamakta olduğumuz iktisadi siyasetler çerçevesinde rakamsal olarak enflasyonun hangi düzeyden aşağı döneceğini yani hangi düzeyde tavan yapacağını söylemek epey güç
Hem küresel enflasyon şiddetli hem de Türkiye iktisadında yalnızca arz taraflı değil talep taraflı bir enflasyon mevcut Bizim enflasyonumuzun yaklaşık üçte biri küresel kaynaklı Ana kısmı ise içeride ürettiğimiz enflasyon ÜFE yüzde 122 ile artışını sürdürüyor ÜFE tarafında aşağı taraflı bir hareket görmeden TÜFE enflasyonunun da durması çok muhtemel değil Her şeyden evvel enflasyon yaratan tüm dinamikler devam ediyor ve bunu durduracak rastgele bir tedbir de almadığımız için enflasyonun bir müddet daha yükseleceğini hesaplıyoruz
ALIM GÜCÜNDE SÜRATLİ DÜŞÜŞ
Kur tekrar artıyor hayat pahalılığını da göz önüne aldığımızda şirketler ve çalışanları nasıl günler bizi bekliyor neler önerirsiniz
Kur siyasetindeki belirsizlik faiz siyaseti ne yazık ki enflasyon başta olmak üzere iktisattaki pek çok parametreyi de olumsuz etkiliyor Enflasyon baskısı şirketlerin her kalemde maliyetlerini yükseltirken fiyatlı kesim dahil olmak üzere toplumun tüm bölümlerinde hayat standartlarını olumsuz etkiliyor Sene başında bilhassa minimum fiyata yapılan yüksek artırım oranına karşın alım gücü süratle düşmekte Geçen yıl özel kesimde pek çok şirket çalışanlarını enflasyondan korumak için inisiyatif aldı Şiddetli enflasyon ortamında bu yıl da özel dalda bu bahis tekrar değerlendirilmekte Bununla birlikte gerçek iktisadi siyaset adımları atılmadığında maalesef yalnızca fiyatlarda ayarlama yapmanın çalışanların refah artışına kâfi katkıyı sağlamadığını da görüyoruz
Şu anki ekonomik gidişatta sizi kaygılandıran temel problemler neler
Kurumlarımızı tekrar güçlendirmeliyiz Öngörülebilirlik hukukun üstünlüğü yatırım ortamının gelişmesi için de kurumlar kritik ehemmiyette
BEYİN GÖÇÜ ALARM VERİYOR
Nasıl bir Türkiye hayaliniz var
Genel konseyimizde gerçekleştirdiğim birinci konuşmamda gençlerin hayallerini bu ülkede kurmalarını sağlayacak iklimi yaratmaktan sorumlu olduğumuzu söz etmiştim Artan beyin göçü alarm verici boyutta bir sorun TÜSİAD ın geçen yıl yayımladığı Yeni Bir Anlayışla Geleceği İnşa Raporu nda kalkınmanın temel üç ögesini insani gelişme ve yetkinleşme bilim teknoloji ve inovasyon ve siyasal ekonomik toplumsal kurumlar ve kurallar olarak tanımladık Hayalimiz ekonomik istikrara öngörülebilir yatırım ortamına düşük enflasyona sahip istihdam yaratan kişi başı geliri artıran gelişmiş bir Türkiye AB entegrasyonunu başta olmak üzere Batı dünyası ile bağlarını güçlendiren memleketler arası hukuka ve kontratlara bağlı saygın bir Türkiye
TASARRUFLAR ERİDİ
Türkiye nin uyguladığı iktisat modelini nasıl değerlendiriyorsunuz cari açığı düşürelim enflasyon iner denklemi şimdiden çöktü üzere
Sorunuzun iki bacaklı bir karşılığı var İçeriden başlarsak kurulan bu iktisat siyaseti çerçevesinde cari açığı durdurmak için öncelikle TL ye bedel kaybettirdik İhracatı bu yolla artırma fikri vardı Ama süratle kıymet kaybeden TL doğal olarak çok şiddetli bir enflasyon yarattı zira enflasyon sepeti içinde ithal eser tartımız çok yüksek Cari açığı kapatmak için başladığımız nokta en başta tam yanlışsız değildi Bir ülkede cari açığı kapatmak istiyorsanız öncelikle tasarrufları artırmanız gerekiyor Bunun için de birinci evvel enflasyonu düşürmeniz gerekiyor Enflasyonun artması demek tasarrufların erimesi demek Geldiğimiz noktada tasarruflar bir yıl öncesine nazaran daha da eridi Refah kaybı yaşayan herkes de bugün haklı olarak bugün harcamazsam yarın paranın hiç pahası olmayacak alım gücüm daha da düşecek diye daha da tüketmeye başladı Daha çok tüketmek demek daha az tasarruf demek daha büyük bir cari açık demek ve hepsinden öte denetim edilemeyen bir enflasyon demek
FAİZ ÖNGÖRÜLMELİ
Finansman maliyetleri çok yükseldi Merkez Bankası faizi ile piyasa faizi ortasındaki makas da açıldı düşük faizli krediye ulaşabiliyor musunuz
Vadesine nazaran değişen pek çok kredi çeşidi var Birinci periyotlar yani eylül sonrası devirde bilhassa rotatif kredilerde yani vadesi kısa ya da altı aya kadar diyelim faiz düştü ve bu krediler de işletme sermayesine harcandı Ancak uzun vadeli yani yatırım kredi faizlerinde enflasyon yükselmeye başladığından bu yana hiçbir biçimde düşüş olmadı Esasen bu kredilerin arzı da yok zira bankacılık kesimi de vade uyumsuzluğundan ötürü bu kredileri şu an tam fiyatlayamıyor Bir ülke Merkez Bankası faizi düşürdüğünde aktifliğinin olabilmesi için yani tüm vadelerdeki kredi faizlerine yansıyabilmesi için en evvel enflasyonun öngörülebilir olması ve düşmesi gerekiyor Bizde ise şu an enflasyon öngörülebilir değil ve şiddetli yükseliyor Gerçek kesim elbette yatırım yapabilmek için düşük faizli yatırım kredisine muhtaçlık duyar Enflasyonun yüzde 70 olduğu bir noktada yüzde 14 lük bir Merkez Bankası faizi ne kadar sürdürülebilir
UCUZ EMEKLE REKABET ANLAYIŞI GEÇERSİZ
Mültecilerle ilgili önemli bir tartışma var ne diyeceksiniz iş dünyası nitekim mültecilere ucuz işgücü deposu olarak mı bakıyor
Mülteci konusu istihdam dış siyaset eğitim sıhhat nüfus dinamikleri üzere birçok siyaset alanını etkiliyor Mevcut durum maalesef Türkiye AB mülteci mutabakatının doğal sonucu Bu mutabakatla tarih boyunca bir göç güzergâhı olan Türkiye jeopolitik taraftan göçe karşı Kale Avrupası nın hudut bekçisi oldu Siyasal istikametten de AB ile ilgilerin üyelik süreci ve demokratik boyutu feda edilerek karşılıklı güvensizliğe dayalı bir imtiyazlı paydaşlık modeli öne çıktı AB nin Türkiye yi mülteci entegrasyonu için bir cazibe merkezi olarak uzmanlaştırdığı bu model sürdürülemez Kayıt dışılığın ekonomik ve toplumsal açıdan pek çok sakıncası olmasının yanı sıra ucuz emeğe dayalı bir rekabet anlayışının günümüz dünyasında geçersizliği de açıktır
2022 yılı için döviz kuru faiz işsizlik büyüme ile ilgili öngörüleriniz neler
TÜSİAD olarak yılbaşında 2022 yılı için yaptığımız yüzde 3 lük büyüme varsayımımızı koruyoruz Yaz aylarının akabinde daha da yükselen enflasyon tüm dünyada bilhassa Avrupa daki mümkün şiddetli yavaşlama ve ihracatımızın olumsuz etkilenmesi üzere ögeler bizim büyümemizi de yavaşlatma potansiyeli taşıyor Bunun işgücü üzerinde de tesirleri olabilir
Ekonomimiz için döviz kaynağı son derece maliyetli hale gelmiştir Bunun çift sebebi var Biri küresel tarafta yükselen faizler ve doların değer kazanması İkincisi ise içeride artan enflasyonla ülke risk primi kanalından tekrar bu dövize erişmemizin değerli hale gelmesidir Küresel tarafta elbette yapabileceğimiz bir şey yok Fakat küresel gidişatı gerçek öngörebilmek ülke risk primini düşürmek ve bu kanalla dış finansman baskısını azaltmak rezervlerimizi güçlendirmek bunlar daima bizim elimizde
